मेरी आमा नौ महिना कोखमा राखी दुख कष्ट अनि पीडालाई लुकाएर यस धर्तीमा हामी दुई जुम्ल्याहा सन्तानलाई जन्म दिनु भयो । हामीलाई काखमा च्यापेर दाउरा-घाँस, वन-पाखा अनि उकाली-ओरालीहरु गर्दै आफ्नो जीवन गुजारा गर्दै सन्तानको खुशी हेर्नको लागी कति दुख कष्टहरु सहनुभयो होला, आमा तपाईं साच्चिकै महान हुनुहुन्छ । कहिले काही त म सोच्ने गर्छु, मेरी आमा सायद दुख झेल्नको लागि यो धर्तीमा जन्म लिनु भएको थियो होला । ताते-ताते गराउदै हिद्न सिकाउनु भयो आफुले खाई नखाई हामी दुई सन्तानलाई दूध चुसाउनुभयो आमा तपाईको माया साच्चिनै अपरमपार छ ।
बैगुनीलाई गुनले मार्नु पर्छ भने जस्तै विहान झिसमिसैमा उठेर घरधन्दा सुरू गर्नु भन्दा पहिले नै छोराको लागि खाजाको ब्यवस्था गरिदिनुहुन्थ्यो। यसरी नै मेरी आमाको दैनिकी सुरूवात हुन्थ्यो । मैले १ कक्षा देखि अध्यन गर्दै १० कक्षा उतिर्ण गरे । म एक्लो सन्तान भएको कारण मलाई कुनै कुराको कमि थिएन, केही काम पनि गर्न दिनुभएन छोरालाई दुख होला कि भनेर मेरी आमा बिरामीसङ संघर्ष गर्दै सबै काम आफै गर्नुहुन्थ्यो । कहिले पनि महसुस गर्न दिनुभएन कि दुख भन्ने के हो भनेर । मेरो आमा पहिले देखि नै दमको बिरामी हुनुहुन्थ्यो । तै पनि नसकेर भएपनी आफै सबै काम गर्नुहुन्थ्यो । कहिले पनि दुखको आभास हुन दिनुभएन ।
जब हामी २/३ बर्षका थियौ त्यतिबेला मेरो जुम्ल्याहा भाइ भगवानको प्यारो भयो रे आमा तपाईको मनमा के बित्यो होला । छोरालाई गुमाउनुको पीडा एउटी आमालाई मात्रै थाहा हुन्छ । सायद मेरो भाग्यमा दाजुभाइ अनि दिदीबहिनीको साथ र माया पाउन लेखेको थिएन होला । जो अहिले म सङ ती कल्पना गर्नु भन्दा अरु कुनै वर्णन गर्ने शब्द नै छैनन् । जहाँसम्म कि कस्तो भाग्यले थगेको म सम्झनामा हेर्नको लागि मसङ कुनै तस्बिर पनि छैनन् ।
आमा तपाईको लागि केही गर्छु भन्ने कति आशा अनि आकाङ्क्षाहरु थिए मेरा । आमा तपाईले लगाएका गुन त म कहिल्यै पनि तिर्न सक्दैन । आमाले लुताएको ममता अनि आमाले दिएको मायाको मोल कुनै तराजुमा त जोख्न सकिन्न तै पनि आमाको लागि केही गर्छु भन्ने समय जब आयो मेरो सामु मेरी आमा नै रहनु भएन । म भाग्यले थगेको मान्छे भनु कि कुनै जन्ममा गरेको पाप, म जस्तो भाग्यले ठगेको मान्छे सायद यो संसारमा कमि छन होला ।
आमा तपाईं जहाँ हुनुहुन्छ तपाईंको आत्मालाई शान्ती मिलोस । यदि मान्छेको देहान्त पछि फेरि पनि मान्छेको जुनि नै मिल्छ भने अर्को जुनिमा पनि तपाईकै सन्तान भएर जन्म लिन पाऊ ।
- मर्मस्पर्शी यात्री डोरबहादुर विष्ट 'मुस्कान'
बैगुनीलाई गुनले मार्नु पर्छ भने जस्तै विहान झिसमिसैमा उठेर घरधन्दा सुरू गर्नु भन्दा पहिले नै छोराको लागि खाजाको ब्यवस्था गरिदिनुहुन्थ्यो। यसरी नै मेरी आमाको दैनिकी सुरूवात हुन्थ्यो । मैले १ कक्षा देखि अध्यन गर्दै १० कक्षा उतिर्ण गरे । म एक्लो सन्तान भएको कारण मलाई कुनै कुराको कमि थिएन, केही काम पनि गर्न दिनुभएन छोरालाई दुख होला कि भनेर मेरी आमा बिरामीसङ संघर्ष गर्दै सबै काम आफै गर्नुहुन्थ्यो । कहिले पनि महसुस गर्न दिनुभएन कि दुख भन्ने के हो भनेर । मेरो आमा पहिले देखि नै दमको बिरामी हुनुहुन्थ्यो । तै पनि नसकेर भएपनी आफै सबै काम गर्नुहुन्थ्यो । कहिले पनि दुखको आभास हुन दिनुभएन ।
जब हामी २/३ बर्षका थियौ त्यतिबेला मेरो जुम्ल्याहा भाइ भगवानको प्यारो भयो रे आमा तपाईको मनमा के बित्यो होला । छोरालाई गुमाउनुको पीडा एउटी आमालाई मात्रै थाहा हुन्छ । सायद मेरो भाग्यमा दाजुभाइ अनि दिदीबहिनीको साथ र माया पाउन लेखेको थिएन होला । जो अहिले म सङ ती कल्पना गर्नु भन्दा अरु कुनै वर्णन गर्ने शब्द नै छैनन् । जहाँसम्म कि कस्तो भाग्यले थगेको म सम्झनामा हेर्नको लागि मसङ कुनै तस्बिर पनि छैनन् ।
आमा तपाईको लागि केही गर्छु भन्ने कति आशा अनि आकाङ्क्षाहरु थिए मेरा । आमा तपाईले लगाएका गुन त म कहिल्यै पनि तिर्न सक्दैन । आमाले लुताएको ममता अनि आमाले दिएको मायाको मोल कुनै तराजुमा त जोख्न सकिन्न तै पनि आमाको लागि केही गर्छु भन्ने समय जब आयो मेरो सामु मेरी आमा नै रहनु भएन । म भाग्यले थगेको मान्छे भनु कि कुनै जन्ममा गरेको पाप, म जस्तो भाग्यले ठगेको मान्छे सायद यो संसारमा कमि छन होला ।
आमा तपाईं जहाँ हुनुहुन्छ तपाईंको आत्मालाई शान्ती मिलोस । यदि मान्छेको देहान्त पछि फेरि पनि मान्छेको जुनि नै मिल्छ भने अर्को जुनिमा पनि तपाईकै सन्तान भएर जन्म लिन पाऊ ।
- मर्मस्पर्शी यात्री डोरबहादुर विष्ट 'मुस्कान'